Với chiếc điện thoại có camera, ai cũng có thể bấm một cái và tạo ra
ngay một hình ảnh. Nhưng hình ảnh của máy ảnh khác với hình ảnh của thị
giác, bức ảnh chụp khác với cảnh quan thực, hình ảnh được tạo ra nhiều
khi không được như ý muốn. Bởi vì sao? Vì nhiếp ảnh phụ thuộc ánh sáng,
tuỳ hoàn cảnh và cái máy ảnh phụ thuộc sự dẫn dắt của người cầm sử dụng
nó. Sự dẫn dắt không chỉ là giơ lên bấm chụp bất kể, mà nên hiểu rõ và
làm chủ nó, biết cách lấy nét, chọn góc chọn hướng sáng phù hợp, tìm
kiếm khoảnh khắc hoặc chủ đề chụp... thì ảnh chụp bằng điện thoại sẽ
được cải thiện tốt hơn.

Có rất nhiều loại điện thoại có camera chụp hình tốt. Công nghệ hình ảnh
với camera trên điện thoại tiến bộ rất nhanh và ngày càng hoàn hảo về
mặt kỹ thuật, hệ thống cảm biến và ống kính, công cụ giao diện chụp đa
dạng, màn hình hiển thị hình ảnh, các chế độ chụp từ đơn giản đến phức
hợp, và cả công cụ chỉnh sửa hình ảnh nhanh ngay sau khi chụp. Hàng loạt
kiểu camera điện thoại thi nhau góp mặt trong thị trường hiện tại. Về
nguyên tắc ghi hình thì giống nhau, nhưng có phần khác nhau về tính năng
và điểm mạnh điểm yếu theo từng cơ chế chụp. Vậy nên, nếu chọn đúng
loại phù hợp với nhu cầu chụp, phù hợp với sở thích, khả năng mà loại
camera điện thoại đáp ứng, bạn sẽ dễ dàng hơn và có được ảnh đúng ý hơn.
1. Lựa chọn điện thoại phù hợp nhu cầu
Theo như cảm nhận của cá nhân sau quá trình dùng một số loại điện thoại
để chụp hình, mình có thể phân biệt tương đối vài điểm chính yêu như sau
để chọn cho phù hợp nhu cầu:
- Dòng Lumia của Nokia (MS): nếu bạn thích giao diện công cụ chụp có
tuỳ chỉnh các thông số chuyên nghiệp: cân bằng trắng (WB), tốc độ màn
trập, dải nhạy sáng ISO, tăng giảm EV. Chỉ không có tuỳ chỉnh khẩu độ
ống kính. Nếu chụp ảnh bằng Lumia, mà không thích tuỳ chỉnh để có ánh
sáng như ý muốn, bạn không nên dùng dòng máy này, bởi ảnh của Lumia sẽ
đạt hiệu quả rất tốt với hệ thống công cụ này thay vì cứ chụp tự động
Auto. Phần mềm chỉnh sửa ảnh tốt tương thích với HĐH WP trên Lumia là:
Photoshop Express, FotoR tải về xài miễn phí.

- Dòng chạy Android có giao diện công cụ đơn giản gần như nhau: Sony
Z, LG G... các chế độ chụp chỉ là các hiệu ứng cài đặt sẵn, bạn chỉ việc
chọn hiệu ứng tuỳ thích rồi bấm máy. Riêng dòng HTC thì có thêm hệ
thống công cụ chụp chuyên nghiệp đến mức khá phức tạp nếu bạn là người
thích đơn giản. Đó là các cấp độ tinh chỉnh các thông số chụp được phân
làm 3 cấp độ ở 3 giao diện khác nhau. Nhưng nếu được tận dụng, ảnh của
HTC có phần chỉnh chu hơn. Oppo thì có thêm cơ chế chụp "phơi sáng" tuỳ
chọn tốc độ màn trập từ 1 - 32 giây, nếu bạn là người thích chụp thể
loại phơi sáng thì hãy chọn dòng này.
- Các dòng có tính riêng biệt phục vụ nhu cầu tự sướng thì có Lumia
730 Selfie, hay HTC Desire Eye, Galaxy Note 4, Oppo N3 có camera xoay
sau ra trước. Nếu nhu cầu du lịch chụp Selfie lưu niệm nhiều thì tậu
chủng loại này.
- Một loại camera điện thoại thông dụng, đơn giản nhất và hiệu quả phổ
thông nhất, đó là iPhone. Máy ảnh của iPhone không có giao diện cực kỳ
đơn giản. Bạn chỉ việc giơ máy lên bấm chụp và ảnh đạt mức độ luôn sử
dụng được nhờ hệ thống thuật toán tự động làm hết mọi sự tính toán ánh
sáng và xử lý đủ xài. Với iOS 8 về sau, giao diện có thêm 1 tuỳ chỉnh
duy nhất cần biết đó là thanh trượt tuỳ chỉnh tăng giảm EV, giúp người
chụp làm chủ tốt hơn hoàn cảnh sáng.

- Một điểm nữa không ít phần quan trọng là chỉ có một số dòng có nút
chụp cứng, là nút bấm 1/2 nút lấy nét và bấm chụp như các nút chụp của
máy ảnh. Với mình, nút này rất tiện lợi, nhất là chụp bằng điện thoại
với một tay, việc lấy nét không phải sử dụng thêm thao tác lấy nét bằng
chạm vào màn hình. Với mình, đây là tiêu chí chọn lựa khá quan trọng, có
thể nhiều người khác thì không.
2. Hiểu rõ và sử dụng thuần thục thiết bị đang có
- Dòng Lumia, mời bạn xem bài hướng dẫn chi tiết ở link : hiểu rõ và làm chủ giao diện chụp của Lumia
- iPhone, mời bạn xem bài hướng dẫn chi tiết ở link : một số nguyên tắc cơ bản để chụp đẹp với iPhone.
- Công cụ chụp phức hợp như của HTC, xem hướng dẫn chi tiết ở link : tận dụng công cụ chụp.
*
Lưu ý: Một điểm luôn nhớ là sau khi lấy điện thoại trong
túi ra, bạn kiểm tra xem mặt camera có bị bám bụi bẩn không, nếu có phải
lau nhẹ bằng vải mềm. Bề mặt của ống kính camera điện thoại rất bé, nên
một vật bụi bám hay dấu vân tay sẽ ảnh hưởng đến chất lượng ảnh nhiều.
Hiểu rõ các chế độ mà camera điện thoại cho phép và sử dụng thành thục
nó giúp bạn khai thác năng lực của chiếc điện thoại bạn đang có và nhanh
nhạy bắt dính khoảnh khắc nhiều hơn bắt "hụt".
3. Đo sáng là quan trọng nhất
Riêng dòng Galaxy Camera của Samsung có thể tách điểm lấy nét và điểm đó
sáng riêng biệt, hầu hết giao diện chụp của điện thoại điểm đo sáng và
lấy nét là một. Bạn thử chạm tay vào màn hình, chúng ta nói cái hình
vuông nhấp nháy trên màn hình thường là điểm đo sáng và lấy nét vật thể
cần chụp. Bạn thử chạm vào nhiều vùng sáng / tối khác nhau, bạn sẽ thấy
hình vuông đo sáng đó hoạt động (đo sáng và điều chỉnh ánh sáng toàn
khung thay đổi khác nhau). Do vậy, đo sáng vào đâu để kiểm soát được ánh
sáng cho bức ảnh và thể hiện ý đồ chụp là rất quan trọng.
Hãy xem các tình huống sau:
Mình đo sáng vào bờ vách (vị trí hình vuông màu vàng).
Ánh sáng ở cái cặp sẽ cháy trắng. Khi đo sáng vào bờ vách thì bờ vách
đúng sáng và nét tại đó, nhưng vùng sáng khác sẽ thừa và cháy trắng.

Mình thay đổi điểm đo
sáng (hình vuông vàng tại cái quai cặp), lúc này cái cặp đúng sáng, thì
xung quanh bờ vách thiếu sáng trầm trọng và tối đen. Nếu bạn thích chụp
hậu cảnh tối đen thì chọn chủ đề lệch sáng như thế này.

Đo sáng tại vùng sáng trung bình giữa 2 vùng lệch sáng. Cái cặp hơi thừa sáng 1 chút, nhưng đã thấy khung kệ.

Chọn 1 điểm đo sáng khác trên cái cặp để dung hoà giữa 2 vùng lệch sáng là cái cặp và khung kệ gỗ ở mức chấp nhận được.

4. Chụp đúng nét và bố cục ảnh
Chụp ảnh điện thoại có hai cách lấy nét và bố cục khung ảnh:
- Canh khung ảnh, bố cục khung hình rồi chạm vào màn hình chọn đối tượng cần lấy nét, rồi chụp.
- Chạm vào màn hình giữ yên khoảng 1-2 giây để lấy nét và khoá nét vào
một đối tượng ở vùng sáng tối hơn hoặc sáng hơn, không phải đối tượng
cần nhấn mạnh, rồi giữ yên vị trí máy ảnh, xoay nhẹ khung ảnh để canh
lại bố cục khung ảnh. Trường hợp này hữu dụng khi lấy nét và đo sáng vào
đối tượng cần chụp mà ánh sáng phức tạp không được như ý, phải đo sáng
vào một điểm khác tối hơn hoặc sáng hơn, rồi bố cục lại khung hình.
Khi đưa máy điện thoại lên, bạn sẽ phản xạ chọn khung ảnh theo bố
cục phù hợp, để đối tượng cần chụp được nổi bật hoặc ấn tượng. Bước sơ
khởi vẫn là tuân theo "
Bố cục theo tỷ lệ vàng 1/3".
Khung ảnh được chia thành 9 phần bằng nhau với hai cặp đường thẳng
ngang và dọc cắt khung hình với khoảng cách đều. . Khi quen dần, điều
này sẽ gần như trở thành hoạt động vô thức khi mắt bạn đưa vào khung
ngắm và lúc đó mới nghĩ đến các kiểu phá bố cục.

5. Xác định nguồn sáng và chọn hướng sáng
- Có hai nguồn sáng cơ bản: Nguồn sáng tự nhiên (mặt trời) và nguồn sáng nhân tạo (các nguồn sáng đèn).
- Có các hướng sáng chính: Ánh sáng tạt ngang, ánh sáng xiên góc, ánh sáng ngược, ánh sáng thuận...
- Mới tập chụp ảnh, bạn nên tập xác định nguồn sáng, hoặc các nguồn
sáng cùng tác động vào vật thể (nguồn sáng chính và có thêm nguồn sáng
phụ như ánh sáng mặt trời qua khung cửa sổ và ánh đèn trong phòng); rồi
bạn xác định hướng sáng đó là hướng sáng nào lên đối tượng. Rồi bạn chọn
góc chụp nào để có được ánh sáng phản chiếu tốt nhất, ưng ý nhất cho
khung ảnh.

6. Tìm kiếm vị trí phù hợp & khoảnh khắc tự nhiên
Đưa điện thoại lên và bấm chụp ngay những gì họ thấy đầu tiên và ngay
tại vị trí mà họ nhìn thấy. Đúng là chụp ảnh nhanh nhạy chụp kịp thời
khoảnh khắc và nhiều khi không đủ thời gian để thay đổi vị trí bấm máy.
Nhưng nếu có thời gian thì nên tìm cho được một góc nhìn tốt cho khung
hình. Có thể bạn chỉ xê dịch một chút vị trí cầm máy, và thỉnh thoảng
bạn sẽ có góc ảnh bất ngờ.
Với sự cơ động của điện thoại, bạn có thể dễ dàng thay đổi góc chụp. Góc
nhìn ngang tầm mắt là góc tự nhiên của mắt nhất, nhưng cũng ít độc đáo
trong nhiếp ảnh nhất. Bạn có thể thử chụp từ các vị trí, từ góc cao
xuống, từ dưới lên, cảnh tượng sẽ thay đổi và chắc chắn sẽ có sự khác
biệt hơn.
7. Hậu kỳ bằng ứng dụng chỉnh sửa
Dẫu thế nào thì ảnh điện thoại vẫn đầy những giới hạn. Cảm biến của điện
thoại rất bé, ống kính không có tuỳ chỉnh khẩu độ, phụ thuộc nhiều vào
một hệ điều hành... ảnh sẽ có những giới hạn nhất định. Và, việc chỉnh
sửa hậu kỳ ảnh là việc cần làm.
Tất cả các điện thoại đều tích hợp sẵn bộ chỉnh sửa ảnh sau khi chụp.
Tuỳ theo mức độ và loại điện thoại mà công cụ chỉnh sửa đơn giản đến
phức tạp. Các ứng dụng chỉnh sửa cài đặt mình ưa thích: Trên WP: Có
Fotor và Photo Express. Trên các máy chạy Android, cá nhân mình luôn
thích Snapseed.
Nếu bài này chỉ mang tính chia sẻ phổ quát thì các bài sắp tới chúng ta
sẽ trao đổi với nhau chi tiết hơn về cách chụp bằng điện thoại các thể
loại và chủ đề cụ thể, cách xử lý từng loại nguồn sáng, cân chỉnh các
giao diện chụp và hậu kỳ chi tiết.